Narodni muzej u Požarevcu je nastavio arheološka iskopavanja na lokalitetu „Mali grad – Todićeva crkva”, u okviru projekta Istraživanje srednjovekovnog Braničeva, pod rukovodstvom muzejskog savetnika Dragane Spasić Đurić.
Projekat finansira Grad Požarevac, a ovoj godini su otvorena dva kvadrata na različitim prostorima, ukupne površine od 50 m2.
U prvom kvadratu su otkriveni ostaci radioničke metalurške delatnosti i jedna peć, iz perioda druge polovine XI i XII veka. U drugom kvadratu otvorenom u blizini kapije, na ulazu u portu crkve „Sv. Đorđa", zadužbine kapetana i brodovlasnika, Dragutina V. Todića i njegove supruge Leposave, arheolozi su naišli na izuzetno značajno otkriće.
Na početku iskopavanja u ovom kvadratu, registrovan je intenzivan građevinski šut od velikih škriljaca, opeka, imbreska,tegula i debelih komada maltera, što je ukazivalo na devastaciju objekta čije dimenzije prevazilaze površinu arheološkog iskopa od 5×5 metara.
Zbog ograničenih finansijskih sredstava, urađeno je manje proširenje i nakon pražnjenja i čišćenja šuta, došlo se do poda objekta koji je popločan velikim kamenim pločama.
Prema mišljenju rukovodioca projekta, Dragane Spasić-Đurić, objekat je jedan od najznačajnijih među dosadašnjim otkrićima na Malom gradu.
Mala površina arheološkog iskopa nije dovoljna za funkcionalnu atribuciju, ali građevinski i arhitektonski elementi daju osnovne repere: nesumnjivo je reč o monumentalnom objektu koji zalazi u sve profile iskopa. Zidan je izuzetno kvalitetno, od krupnih škriljaca, krečnjaka i opeke, sa debelim malternim fugama i pokrivačem od tegula i imbreksa.
Ovakva gradnja razlikuje ga od dosadašnjih istraženih objekata kojih je ukupno 17 i to, stambeno-rezidencijalnog, radioničko-zanatskog i magacinsko-skladišnog karaktera.
Podne ploče velikih dimenzija (1,26, 0,72 m i 0,79×0,41) isklesane su od dekorativnog kamena tamnosive i tamnocrvene boje, što nije odlika stambenih objekata ovog perioda, jer se najčešće koristila rimska opeka. Sve to ukazuje na njegovu specijalnu funkciju, a sitni fragmenti fresko maltera ukazuju da su zidovi bili oslikani, što dodatno potencira posebnu namenu.
Prema svemu što je do sada otkriveno na maloj površini, može se pretpostaviti da je reč o administrativnom centru Braničeva ili crkvi, za kojom se traga od početka istraživanja na Malom gradu.
To bi bio nepobitni dokaz o Braničevu kao episkopskom sedištu i potvrda pisanih izvora koji ukazuju da je 1019, za vreme Vasilija II, Braničevo proglašeno episkopskim centrom.
Na jednoj kamenoj podnoj ploči, nađen je bronzani novac sa slojem maltera, a nakon njegove konzervacije, preciznije će se utvrditi da li je reč o XI ili XII-XIII veku.
Osim visokih temperatura, iskopavnja otežava i otkriće okiten cevi za vodu, na koju se naišlo u kvadratu, za koju ne postoje podaci kada je ukopana.
Lokalitet „Mali grad – Todićeva crkva” je zaštićena okolina kulturnog dobra, crkve „Sv. Đorđa ” i bez arheološkog nadzora, nisu dozvoljena bila kakva iskopavanja. Zbog nedostatka finansijskih sredstava,
istraživanje će trajati do 9. avgusta, a dalje širenje iskopa i definisanje ovog značajnog objekta, biće nastavljeno i tokom 2025.
