U Srbiji se prema Kalendaru javnog zdravlja, svakog 31. januara obeležava Nacionalni dan bez duvana. Ove godine, Nacionalni dan bez duvana se obeležava pod sloganom: „365 dana bez duvana”, a naglašavajući značaj prestanka pušenja.
ilustracija Pixabay
Duvanski dim sadrži preko 7.000 različitih supstanci, među kojima je preko 250 jedinjenja opasnih po zdravlje i oko 70 materija za koje je utvrđeno da izazivaju maligna oboljenja.
Primena mera kontrole duvana zasnovanih na dokazima, dovela je do smanjenja učestalosti pušenja u mnogim zemljama. Ipak još uvek više od jedne milijarde ljudi u svetu puši. U svetu svake godine usled upotrebe duvana i izloženosti duvanskom dimu prevremeno umire oko 8 miliona ljudi.
Prema rezultatima Istraživanja zdravlja Kancelarije za prevenciju pušenja Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batutˮ iz 2019. godine, u Srbiji 31,9% stanovnika koristi neki duvanski proizvod, najviše među stanovništvom starosti od 45 do 54 godina. Najčešće korišćeni duvanski proizvod su cigarete, koje svakodnevno puši 27,1% stanovništva starosti 15 i više godina. Rezultati istraživanja zdravlja su pokazali da je skoro polovina stanovništva (48,9%) starijeg od 15 godina bila izložena duvanskom dimu u zatvorenom prostoru svaki dan, a skoro isto toliko (49,1%) nepušača je bilo zabrinuto zbog štetnih posledica izloženosti duvanskom dimu.
Upotreba duvana je povezana sa nastankom brojnih bolesti. Gotovo da nema organa u ljudskom telu na koji duvan nema štetan uticaj.
Posebno osetljiva populacija su mladi. Rano otpočinjanje pušenja povezano je sa intenzivnijim pušenjem u odrasloj dobi i češćom pojavom zdravstvenih problema povezanih sa pušenjem i brojnim hroničnim nezaraznim oboljenjima tokom života.
Upotreba duvana ugrožava i osobe u okruženju koje su izložene duvanskom dimu, uključujući odojčad i decu, uzrokujući brojne zdravstvene probleme. Ne postoji bezbedan nivo izloženosti duvanskom dimu iz okoline.
U okviru obeležavanja Nacionalnog dana bez duvana, posebno se apeluje na roditelje da zaštite svoju decu od duvanskog dima.
Pored direktne izloženosti duvanskom dimu, zdravlje ugrožavaju i ostaci štetnih materija iz duvanskog dima koji se dugo zadržavaju na odeći, nameštaju, zavesama, tepisima, igračkama i ne mogu se eliminisati provetravanjem. Sve je više podataka iz istraživanja o štetnim efektima „zadržanog duvanskog dima”, na koje su najosetljiviji najmlađi – odojčad i mala deca.
Brojna istraživanja potvrdila su da su pušači pod povećanim rizikom obolevanja od bolesti srca i krvnih sudova, bolesti disajnih organa, malignih bolesti i brojnih drugih oboljenja. Pušenje i upotreba duvana negativno deluju na imuni sistem, što otežava sposobnost organizma da se brani od infekcije, pa se iz navedenih razloga pušači mogu smatrati posebno osetljivom grupom stanovništva kada je u pitanju COVID-19, oboljenje izazvano novim korona virusom SARS-CoV-2.
Zakon o zaštiti stanovništva od izloženosti duvanskom dimu je u Srbiji na snazi od 2010. godine (Službeni glasnik RS 30/2010). Ovaj zakon zabranjuje pušenje na radnim i javnim mestima i u javnom prevozu, dok je za ugostiteljske objekte previđen izuzetak za celi ugostiteljski sektor koji omogućava pušenje u ugostiteljskim objektima.
Zaposleni u Zavodu za javno zdravlje Požarevac, zajedno sa svim kolegama i sardnicima iz domova zdravlja Braničevskog i Podunavskog okruga podsećaju da je prestanak pušenja jedan od najznačajnih koraka koji pušači mogu preduzeti u cilju poboljšanja svog zdravlja, bez obzira na godine života i dužinu pušačkog staža.
izvor: ZZJZ Požarevac
